Sinds enkele maanden ben ik gediplomeerd activiteitencoach voor honden. In dit artikel omschrijf ik aan de hand van een casus wat het beroep activiteitencoach inhoudt en wat het voor honden en hun eigenaren kan betekenen.

Het verhaal van Tygo

Tygo is een Duitse herder reu van 3 jaar oud. Hij woont in een gezin dat bestaat uit een gescheiden vrouw, we noemen haar om privacy redenen Jeanny (net zoals Tygo niet de echte naam van de hond is) en 2 kinderen (jongens) in de leeftijd van 10 en 12 jaar oud. Jeanny is naar mij doorverwezen door de hondenschool waar Tygo normaliter traint. Nu in corona-tijd liggen de lessen stil. Jeanny heeft de trainer van de hondenschool gebeld omdat ze beetje met de handen in haar zit over het gedrag van Tygo.

Tygo is een gehoorzame, actieve hond en erg vriendelijk voor andere honden en mensen. De laatste maanden, lijkt Tygo geen rust te kunnen vinden. Dit speelt vooral in de middag uren. Hij loopt rondjes door de kamer, bijt in het kussen van zijn bench en blaft uitermate veel naar passanten en verkeer dat op straat voorbij komt. Dat deed hij voorheen ook wel eens, maar nu is het gedrag dusdanig toegenomen dat Jeanny bang is dat de buren er last van hebben. Door corona werkt Jeanny thuis en hebben haar zoons onderwijs op afstand, een pittige combinatie. Telkens als er iemand op staat, veert Tygo overeind en als hij geen aandacht krijgt gaat hij piepen, rondjes lopen en soms in dingen bijten. Dit gedrag heeft hij voorheen nooit vertoond. De jongens gaan dan vaak even in de tuin een bal voor hem gooien, maar dan lijkt het onrustige gedrag daarna alleen maar erger te worden. Ook een korte wandeling heeft geen effect. Jeanny merkt dat ze geïrriteerd raakt door het gedrag van Tygo en deze toch al onzekere tijd. Ze heeft al eens aan een lichamelijk probleem gedacht, maar de dierenarts heeft bevestigd dat Tygo kerngezond is.

Mijn bevindingen waren dat Tygo door alle veranderingen (scheiding en corona) alle structuur kwijt was en te weinig uitdaging en activiteit in zijn leven kreeg. Daarnaast kreeg hij ook te weinig slaap overdag omdat er constant iemand thuis was en hij telkens de verwachting had dat er iets met hem gedaan werd, waardoor hij steeds “aan’ stond.

Door de weinige activiteiten en de het gebrek aan slaap ontstond het rusteloze gedrag als rondjes lopen, blaffen en dingen stuk bijten. Telkens als er iemand een beweging maakte werd er bij Tygo de verwachting gewerkt dat er iets leuks stond te gebeuren of dat hij in ieder geval aandacht kreeg. Het gedrag werd daarna des te heviger als hij teleurgesteld werd. Achter een bal aanrennen leek een goede oplossing om zijn energie te laten kwijtraken, maar zorgde voor zoveel opwinding dat hij daarna moeilijk rust kon vinden.

Zodoende belde ze de trainer van de hondenschool. De trainer kende Tygo als een leergierige, sociale hond die in de lessen een voorbeeld was voor anderen. Hij vermoedde een gedragsmatig probleem dat mogelijk verband hield met de gewijzigde gezinssituatie van Jeanny. Zij was vlak voor de corona-crisis gescheiden van haar man, die nu elders woonde. Daarom voor verwees hij naar mij als gedragstherapeut en activiteitencoach.

Na een telefonische intake die ik met Jeanny voerde werd het vrij duidelijk wat er aan de hand was. Ik vermoedde dat het gedrag van Tygo inderdaad voortkwam uit de gewijzigde situatie na de echtscheiding en daar bovenop nog eens de corona-crisis. Jeanny’s ex-man maakte ’s ochtends altijd een lange wandeling met Tygo voordat hij naar zijn werk ging. Daarna was hij tot aan de middag alleen thuis en dat ging prima. Als Jeanny van haar werk kwam rond 13.00 uur ging ze een rondje lopen met Tygo en daarna haar man nog eens tegen 17.00 uur als hij van zijn werk thuis kwam. Tussendoor speelden de jongens met Tygo in de tuin en gaf Jeanny hem vaker “opdrachtjes’ om bv. dingen te apporteren. ’s Avonds na het eten deed haar man vaker oefeningen of zoekspelletjes met Tygo en 2x per week werd er op de hondenschool getraind.

Jeanny gaf toe dat de aandacht voor Tygo er vaker bij in schoot. Ze heeft geen tijd om ’s ochtends lang te wandelen omdat ze alle zeilen moet bijzetten in de zorg voor haar werk, de kinderen en het huishouden. Ook al nam ze zich voor om ’s middags dan een flink eind te gaan lopen, in praktijk bleek dit er vaak niet van te komen omdat de jongens bijvoorbeeld hulp nodig hadden bij hun schoolwerk. “Alles loopt een beetje door elkaar heen”, geeft ze aan.  Er is door thuiswerk minder scheiding tussen werk en privé en daarnaast zijn de jongens nu altijd thuis. Dus weinig tijd om Tygo bezig te houden met oefeningen of een spelactiviteit, die hij gezien zijn ras en leeftijd wel vereist.

Jeanny gaf aan dat ze ook al eens bedacht had of Tygo ergens anders gelukkiger zou zijn, maar omdat het gezin erg gehecht aan hem was, wilde ze hem toch graag houden. Ze was ook bereid om te doen wat nodig was om hem weer in balans te krijgen.

Ik stelde samen met Jeanny een activiteitenplan op. Hierin stond onder anderen dat Tygo minimaal 1x per dag een wandeling van een uur zou krijgen waarbij hij ook los kon lopen om voldoende zijn energie kwijt te raken. Daarnaast was een belangrijke factor om dagelijks verplichte rustmomenten in te bouwen. Tygo was al gewend aan een bench en ging daar meestal uit zichzelf in liggen. Het vergde weinig training om hem daar in “opdracht” naar toe te sturen en het deurtje dicht te doen. Het was de strikte afspraak dat als Tygo in de bench lag, hij niet gestoord mocht worden. Anderzijds was het voor Tygo dan ook duidelijk dat hij op dat moment geen aandacht kreeg, dat gaf duidelijkheid.

Verder werd duidelijk dat Jeanny alle activiteiten rondom Tygo moeilijk in haar eentje kon uitvoeren. Haar ex-man (waar ze nog goed contact mee had) werd gevraagd of hij een paar keer per week met Tygo kon wandelen en dat vond hij helemaal ok. De kinderen kregen ’s ochtends een paar taken in huis (zoals ontbijt klaar maken) zodat Jeanny Tygo ’s ochtends wat langer kon uitlaten. Daarna kreeg hij zijn maaltijd in een snuffelmat of hondenpuzzel.

De kinderen werden daarnaast nog betrokken in het activiteitenplan waarbij ze dagelijks na het eten een verstop spelletje met de bal met Tygo deden. Jeanny zorgde ervoor dat ze ’s middags quallity time met Tygo reserveerde door met hem oefeningen te doen of hem bv. bij “huishoudelijke” taken te betrekken zoals speelgoed van de grond oprapen en in een mandje doen, netjes blijven liggen terwijl Jeanny de vaatwasser uitruimde (uiteraard met beloning) en voorwerpen naar haar toe brengen (bv. krant, pen, pantoffels)

Regelmatig vond er een telefonische terugkoppeling plaats waarbij ik met Jeanny de resultaten besprak. Door meer rust, structuur en activiteiten aan te bieden verdween Tygo’s onrustige gedrag in huis en werd hij weer de hond die hij altijd geweest was.

Wat kan een activiteitencoach doen?

In het geval van Jeanny en Tygo was door een voortvarende instructeur doorverwezen naar een activiteitencoach. Aangezien dit nog een vrij nieuwe tak van “sport” is in hondenland, hierbij een korte uitleg waarom een activiteitenconsult een waardevolle bijdrage kan leveren aan het welzijn van honden.

Er leven ruim 2 miljoen honden in ons land. Een flink gedeelte van deze dieren is door omstandigheden niet of te weinig in staat om zich door spel, beweging of anderszins te ontspannen.  

Anderzijds zijn er ook honden die zo’n druk schema van wandelen, sporten en/of werken hebben dat zij stress ontwikkelen door overprikkeling.

Onderstimulatie of overprikkeling kan verschillende gedragsproblemen met zich mee brengen. Er zijn honden die extreem druk worden, agressie gaan vertonen of slopen. Andere honden gaan juist extreem veel slapen.

Een van de redenen voor het ontstaan van probleemgedrag kan zijn dat de eigenaar te weinig kennis heeft van het ras of type hond dat hij bezit. Daardoor is het moeilijk om aan de specifieke behoeften van een hond te voldoen. Ook een drukke agenda, problemen in de persoonlijke sfeer, ziekte of handicap kunnen een rol spelen.

De meeste eigenaren willen het beste voor hun hond, maar soms weten ze niet hoe ze dit moeten aanpakken. Daarnaast zijn het volgen van een cursus, het gebruik maken van een uitlaatservice of dagopvang soms niet de juiste oplossing. Vooral voor honden die problemen hebben in de omgang met soortgenoten.

Voor een advies op maat kan een activiteitencoach geraadpleegd worden. De activiteitencoach brengt in kaart waar de behoeften van de hond liggen en wat de mogelijkheden van de eigenaar zijn. Dit levert een individuele activiteitenbalans op zodat de activiteiten afgestemd worden op zijn persoonlijkheid, voorkeuren en eigenschappen en passend gemaakt kunnen worden voor de eigenaar.

De activiteitencoach voor honden werkt op aanvraag van de eigenaar en/of op doorverwijzing van derden. Bijvoorbeeld de hondentrainer, gedragstherapeut of dierenarts maar ook politie/gemeente die aanwijzing hebben dat een bepaalde hond overlast geeft.

Enkele voorbeelden van situaties waarin een activiteitencoach uitkomst kan bieden:

• Mijn hond vertoont druk en ongecontroleerd gedrag vertoont ondanks dat hij voldoende beweging krijgt, wat doe ik verkeerd?
• Ik heb een hulphond, hoe kan ik ervoor zorgen dat hij voldoende ontspanning krijgt als hij niet aan het werk is?;
• Mijn hond is pas geopereerd en moet een tijd rust houden, hoe kan ik zorgen dat hij zijn energie kwijt raakt?
• Hoe kan ik mijn hond uit werklijn voldoende uitdaging bieden zonder dagelijks op het trainingsveld te hoeven staan?
• Mijn oudere hond lijkt nergens meer voor te porren, hoe kan ik ervoor zorgen dat hij weer plezier in dingen krijgt?
• Wat zijn goede activiteiten voor een hond met een lichamelijke beperking?
• Mag ik met mijn actieve pup al aan hondensport doen en wat zou geschikt zijn?

In welke situaties kan de activiteitencoach géén hulp bieden:

• Er is sprake van probleemgedrag dat ongewenst of gevaarlijk is voor de hond, zijn eigenaar en/of de omgeving zoals agressie naar andere honden of mensen. Een gedragstherapeut zal het probleem eerst moeten bekijken en behandelen.
• Een sessie van een activiteitencoach kan dus geen gedragsconsult vervangen.

Een onderdeel van de gedragstherapie kan wel het opstellen van een activiteitenplan zijn.